Altijd spannend als er een onbekende tekst van een groot schrijver opduikt, liefst uit een nalatenschap, een oude kist op zolder of van tussen een stapel onbetaalde drankrekeningen. Een cyclus van achttien sonnetten van James Joyce werd in 1973 in het priegelhandschrift van de auteur aangetroffen op de schutbladen van een zeldzame Franse vertaling van Ulysses.

De Bloomiade is een reeks van achttien Onegin-strofen, een door Poesjkin bedachte sonnetvorm met strikte rijmregels, een kolfje naar de hand van de virtuoze dichter die Joyce was. Elk gedicht verwijst naar een van de hoofdstukken van Ulysses, vat het uiterst beknopt samen en imiteert de stijl van de episode, dat alles gelardeerd met ingenieuze literaire verwijzingen.

Na de obscure, onopgemerkte uitgave in 1980 verscheen in 1992 een Nederlandse vertaling van de hand van Paul Claes, die onderhand alles heeft vertaald wat in de afgelopen millennia de moeite waard is geweest, – en dat vanuit en in alle beschaafde talen – en wiens eigen geschriften even vindingrijk als virtuoos zijn.

De herkomst van De Bloomiade werd in dat boekje uitgebreid uit de doeken gedaan, de diverse hooggeleerde bezorgers en duiders vlogen elkaar al dan niet postuum in de haren, en er ontvouwde zich een labyrint van dwaalsporen en doodlopende stegen, met gastoptredens van Shakespeare en Nabokov en gonzend van hooggestemd geharrewar en letterlievende rivaliteit. Het pijnlijkste bij dit alles was dat het handschrift was zoekgeraakt.

Laat het nu net diezelfde dekselse Paul Claes zijn die een scan kreeg toegestuurd van het origineel, dat onlangs toch weer is opgedoken. Uit een nalatenschap, dat spreekt.

Nadat Claes zowel een Franse als een Duitse vertaling heeft gemaakt, was het nu tijd voor het echte werk: The Bloomiad, ingeleid en gecorrigeerd door de vertaler. Vanzelfsprekend stond De Bucheliuspers, altijd tuk op parodieën, pastiches en persiflages, te trappelen om het boekje te drukken, en als altijd deed ze dat met een – ditmaal elegant verantwoorde – zetfout. Ze zocht daarbij met zorg (onbeschreven) schutbladen uit die, geheel in stijl, een parodie zijn op Italiaans Renaissancepapier.

Een stilistische prestatie, spetterend van de zelfspot. Alleen de zeer groten zijn daartoe in staat. Als Joyce het niet geschreven heeft, dan had hij het moeten doen.

Samen met Eric Hulsens stelde Paul Claes vorig jaar het Groot retorisch woordenboek / Lexicon van stijlfiguren samen, waarin parodie, pastiche en persiflage natuurlijk niet ontbreken. Het lemma mystificatie ontbreekt.

Gezet uit de Bembo en de Carlton, gebonden.