N.a.v. het omslag van nieuwsbrief 188
Op het mooie omslag van nieuwsbrief 188 heeft Armina Ghazaryan van het Industriemuseum in Gent het drukkersmerk van haar stadgenoot Robert de Keysere (1511) in de compositie verwerkt. Volgens de uitleg die ze in de nieuwsbrief geeft zou de afgebeelde vrouw de maagd Maria voorstellen. Dat leek me sterk en daarom deed ik een poging te begrijpen wat er was voorgesteld.
De Latijnse tekst onder de houtsnede luidt, met alle afkortingen uitgeschreven: ‘Me Caius extruxit Cęsar dominator in orbe, / Blandunum est Helicon; vocor hinc bene virgo Caiana.’ In vertaling: ‘Caius Caesar, de heerser op aarde, heeft mij gebouwd; de Blandijnberg is de Helicon. Vandaar dat ik juist (of: terecht) de Caiaanse maagd word genoemd.’
De Blandijnberg is de heuvel in Gent waarop de Sint-Pietersabdij is gebouwd en die wordt vergeleken met de Helicon, de berg waarop volgens de klassieke mythologie de muzen wonen. De vrouw noemt zichzelf dus de ‘Caiaanse maagd’, naar Caius (of: Gaius) Julius Caesar, de Romeinse veldheer die Gent gesticht zou hebben. De vrouw is dus niet de maagd Maria, maar de Gentse stedenmaagd met het stadswapen.
Heren, u wordt bedankt voor deze informatie. Maar u kunt er niet onderuit dat het een prachtig omslag is geworden. Professioneel gedrukt door Jean-Pierre Berth naar een ontwerp van Armina Ghazaryan.
Volledig akkoord. Heb aan de drukster ook al mijn bedenkingen in deze overgemaakt met name dat de voorgestelde vrouwenfiguur weinig christelijke symboliek uitstraalt : geen halo, stralenkrans, noch iets van de gebruikelijke onderdanigheid in houding, blik, … zodat deze figuur dus eerder profaan overkomt. De Maagd van Gent, aan het einde van de 14de eeuw door de Gentenaars als stadswapen aangenomen, wordt gewoonlijk geplaatst in een kleine tuin, ook wel “een besloten hof” genoemd, op een grasperk of met een houten omwalling, elementen die op de weergegeven prent duidelijk te zien zijn.