Verroeste loden letters
Wat een leuke site.
Ik heb een hulpvraag. Een kilo of 20 aan loden letters, van alles. Stond in een afgesloten kunststof container maar wel buiten. Blijkbaar is afgelopen winter die container kapot gegaan, er is water bij gekomen en alles is enorm verroest. Ik heb een paar letters eruit gehaald en deze gewoon eerst eens in een ecologisch sopje gezet. Dat leverde niets op.
Ik kom uit een grafisch gezin. Mijn opa en mijn vader hadden een ouderwetse loodzetterij. Vervolgens werd het machinezetten, en in die periode heb ik bij mijn opa gewerkt. Het ouderwetse loodzetten ken ik dus vanaf kinds af aan. Vandaar dat ik wat letters wilde bewaren. Maar ik heb dus zeker 20 kilo.
Als iemand voor mij de gouden tip heeft om ze echt weer schoon te krijgen, dan wil ik een heel klein beetje voor mijzelf houden en de rest geef ik weg aan een liefhebber die ik hier waarschijnlijk hoop te vinden.
Ben benieuwd!
Iedereen die even de tijd genomen heeft om te antwoorden op mijn vraag, dank jullie wel. Ik kan hier weer even verder mee.
groet Petra Driesen\
Loden letters worden gemaakt met een mengel van lood, tin en antimoon.
Door de hoeveelheid tin en antimoon te variëren kan men de hardheid en de smelt-temperatuur aanpassen.
Als het mengsel stolt ontstaan er kleine kristallen die cruciaal zijn voor de eigenschappen van de letters bij het drukken.
Loodletter dient te worden bewaard op een temperatuur boven de 10 graden Celcius, daar onder begint een rekristallisatie, ontstaan er grotere kristallen en ontstaan er gaatjes in de letters. Ook krijg je oxidatie van de metalen en dat is een giftig poeder.
Alles bij elkaar is er geen mogelijkheid te repareren, zonder het helemaal te smelten en het oxide te verwijderen.
LOOD LETTER MOET JE NOOIT BUITEN BEWAREN IN DE WINTER.
Het verhaal van verplicht melk drinken werd bij onze opleiding ontkracht.
Door de slechte voeding voor, tijdens en na de oorlog bleef het loodstof juist hangen in de keel, vanwege de ‘vette melk’ en werd dan toch opgenomen met ernstige gevolgen.
Als je loodvergiftiging hebt, kun je een horizontale lijn op je tanden zien, als je in de spiegel kijkt. Dit verhaal hoorde ik bij Koot & Hinnen in Rotterdam, waar mannen loodregels maakten. Zij moesten verplicht van de grafische bond 2 liter volle melk per dag drinken om loodvergiftiging tegen te gaan
Beste Petra,
Je bent van harte welkom in Rotterdam om je letters te (laten) herstellen. Meer info in je mail.
Hoe kan je ooit dit soort gerekristalliseerd metaal herstellen? Wat weet u van letter lood?
Dat is geen roest, maar oxydatie. Lood oxydatie is slecht voor de gezondheid.
Volgens Wikipedia:
Lood(II,IV)oxide is een loodverbinding, hetgeen de stof giftig maakt. Opname in het lichaam kan verschijnselen van loodvergiftiging tot gevolg hebben. De opname in de maag wordt versneld doordat lood(II,IV)oxide zeer goed oplosbaar is in het maagzuur (zoutzuur).
De stof reageert zeer heftig met onedele metaalpoeders.
Tegenwoordig is het voor bedrijven bij wet verboden lood(II,IV)oxide te gebruiken vanwege natuurvervuiling. Hierom is het vervangen door andere meniesoorten.