Geschiedenis, doelstelling en activiteiten

Nadat in de 15 eeuw het gieten van losse loden letters het mogelijk maakte drukwerk op grotere schaal te vervaardigen heeft deze techniek tot diep in de 20 eeuw bijgedragen aan de verspreiding van kennis en cultuur door gedrukte boeken en kranten. Vooral na de mechanisatie van het lettergieten in de 19e eeuw was niet alleen massaproductie goedkoper, maar waren ook indrukwekkende kunstzinnige ontwerpen voor drukkerijen beschikbaar.

Vanaf het midden van de 20ste eeuw hebben nieuwe technieken met grote snelheid de vijfhonderd jaar oude productie en toepassing van losse loden letters verdrongen. In 1983 beëindigde Monotype de productie van de gietmachines en hebben geschoolde vakmensen een collectie van gietmachines, matrijzen en benodigd materiaal bijeengebracht en ondergebracht bij de Stichting Lettergieten 1983 in Westzaan. Inmiddels wordt in de opleidingen voor de grafische industrie nauwelijks nog aandacht besteed aan deze techniek. De Stichting Lettergieten 1983 is nu met haar grote collectie een belangrijke plaats om kennis over de traditionele techniek van lettergieten op te doen.

Bij de Stichting Lettergieten 1983 wordt door vrijwilligers het ambacht in stand gehouden en gedemonstreerd. Daarnaast worden op beperkte schaal letters gegoten voor kunstenaars, drukkers in de marge en boekbinders. De stichting heeft naast de benodigde lettergietmachines een indrukwekkende collectie matrijzen (lettergietvormen), waarmee de ontwikkeling van lettertypes kan worden getoond.

Wekelijks, op donderdag, zijn vrijwilligers in het lettergietmuseum, zoals dat in Westzaan genoemd wordt, aan het werk en kunnen bezoekers, schoolklassen en grafische ontwerpers kennis maken met het interessante verleden. Enkele malen per jaar is er een open dag in combinatie met de nabij gelegen papiermolen “de School meester”

In de loop der jaren zijn verschillende “Loodletters” verschenen, waarin op aspecten van letters en het gieten ervan werd ingegaan. Bij het dertigjarig jubileum in 2013 heeft de Stichting Lettergieten 1983 een boek uitgebracht: De Grondslag van het Bedrijf der Lettergieterij Amsterdam voorheen N.Tetterode, een beschrijving van P.J.W.Oly uit 1908, waarin de techniek rond 1900 uitvoerig wordt beschreven. Deze uitgave werd mogelijk gemaakt door royale sponsoring vanuit het bedrijfsleven. In 2015 is de Stichting Lettergieten1983 aangevangen met een serie letterproeven. Met 5 à 6 per jaar zal dit een langlopende serie worden, waarin met teksten en ornamenten het door de Stichting beheerde materiaal zal worden getoond. Deze letterproeven zijn beschikbaar voor de donateurs. Hiervoor is de afgelopen jaren een kleine drukkerij ingericht. In 2016 worden samen met een grafisch ontwerper nieuwe matrijzen ontwikkeld voor een nieuw ontworpen letterpolis.

Organisatie

De Stichting Lettergieten 1983 is in 1983 bij notariële acte opgericht en heeft als doel de collectie lettergietmachines en de matrijzen te beheren en het ambacht van het lettergieten in stand te houden en te demonstreren.

De stichting heeft een bestuur, in 2016 bestaande uit:

Ronald Steur, voorzitter
Peter Duijff, secretaris
Arjen Molendijk, penningmeester
Daarnaast zetten een 9-tal vrijwilligers zich in om de activiteiten van de Stichting uit te voeren. Bestuurders en vrijwilligers krijgen geen vergoedingen.

De Stichting Lettergieten 1983 is ingeschreven bij de kamer van koophandel voor Amsterdam onder dossiernr. 41231543 en geregistreerd als ANBI met culturele doelstelling. Schenkingen en donaties aan Stichtingen, die aangemerkt zijn als ANBI, zijn voor 125% voor de belasting aftrekbaar. Fiscaalnummer/RSIN 66.28.138.

Bankrekeningnummer: Stichting Lettergieten 1983 IBAN NL31 RABO 0370 1700 24