Techniek

Coen Wijnands
coenwijnands@gmail.com

15 november 2024

Alternatief voor vilt?

Ik maak etsen en – sporadisch – linosnedes. Daarvoor heb ik thuis de beschikking over een kleine tweedehands Fome pers van net 30 cm breed. Deze geeft op zich voldoende druk, al vroeg dat wat aanpassing aan het bed voor wat betreft de wrijving: ik heb het metalen bed vervangen door een van Trespa. Ik gebruik het vilt dat er bij kwam en dat gebruikt is. Het lijkt niet overal even dik meer.

Ik was benieuwd of er alternatieven zijn voor een nieuw vilt. Vooral vroeg ik me af of een rubber doek/mat, transparant PVC (tafel)zeil of een siliconenmat ook gebruikt zouden kunnen worden om etsen en/of lino’s te drukken en wat daar de ervaringen mee zijn pro/contra.

Mochten er andere alternatieven zijn, hoor ik die ook graag, net als tips over waar deze te koop zijn.

Alvast dank!

10 gedachten over “Alternatief voor vilt?”

  1. als je wol wast is het goed om één van je naspoelingen met een scheutje azijn door het water te doen, dan herstelt de pH-waarde van de wol zich en dat verlengt de levensduur aanzienlijk.
    Daarna nog 2 x spoelen om echt alle azijn eruit te spoelen.

    1 dopje op 10 l water.

    De schubben van de woldraad gaan openstaan door het wasmiddel en/of warm water. De azijn doet de schubben sluiten. Je vilt wordt er niet zuur van en zal ook niet het papier beïnvloeden.

    Beantwoorden
  2. Beste Coen,
    Je schrijft: “Die spuitbus-methode moet ik maar eens proberen, voor thuis op het balkon dan. Ik kan daar niet met zuur of een stuifkast werken. Is dat dan acrylverf of een soort lak?”

    De airbrush van de Action is gewoon zwarte verf. Eerder gebruikte ik een spuitbus van de Hema. Als je wil spuiten, probeer eerst op een vel tekenpapier, afstand 40-50 cm en cirkel beweging maken. Niet te lang 10-20 seconden. Beoordeel de spettertjes op papier en herhaal dit dan op een ontvette etsplaat. Eventueel delen van de plaat afdekken met spirituslak (zelfgemaakte spirituslak met opgeloste schellakschilfers 300 gram op halve liter spiritus in potje, schudden, elke dag schudden en na een week heb je spirituslak)

    Probeer eens een strook zink of koper uit van 3 cm x 30 cm, sprayen en na drogen in etswater, na 20 seconden er uit en 1/2 cm afdekken met lak. Drogen met föhn en weer 20 sec etsen, 1/2 cm afdekken en zo herhalen tot hele plaat is gedaan. Heb je – net als bij fotografie- een proefstrook waarop een verloop is te zien van heel lichtgrijs – tot donker. Je kunt ook langere tijden in bad, 30-60 sec. Succes!

    Beantwoorden
  3. Beste Coen,
    Afdekfolie die stucadoors gebruiken, groene rol, 40 cm breed, is ideaal om de achterkant af te dekken. Zeker voor grote platen is dit handig, ook om later weer makkelijk los te trekken.
    En traploze overgangen met aquatint kun je maken door de plaat schuin in een bad etswater te houden, en langzaam te laten zakken. Een minuut. Eerst plaat nat maken met gewoon water. En het dompelen in etswater meerdere keren herhalen.
    En een aquatint, zeker bij grote etsplaten spray ik met een zwarte spuitbus van de Action. Geeft een prachtig resultaat. En daarin tekenen met een fijne, watervaste viltstift, en….😉

    Beantwoorden
    • Die folie klinkt goed. Ik ga kijken.

      Die schuinhoudmethode voor de traploze overgang ken ik. Die werkt prima voor de grotere vlakken. Maar de kleine overgangen, in detail, daar lukt (mij) dat niet mee. Daar gebruik ik nu al enkele jaren Staedtler Lumocolor Glasochrome permanent potloden voor. Eerst gebruikte ik oliepastel en soms wasco, maar dat was heel veel werk om daar een puntje aan te krijgen en te houden. De Staedtler’s werken fantastisch, zijn erg goed bestand tegen zuur (> 12 minuten zwak zuur) en met een puntenslijper zo weer te slijpen. Min of meer toevallig ‘ontdekt’ via de site van een Engelse etster, Anja Percival (www.anjapercival.co.uk) waar ik hele mooie overgangen in haar aquatint zag. Ze zei niet hoe, maar op één foto was nét dat potlood te zien. Zodoende. Nu ook Posca oliepotloden gevonden die nog fijner werken.

      Die spuitbus-methode moet ik maar eens proberen, voor thuis op het balkon dan. Ik kan daar niet met zuur of een stuifkast werken. Is dat dan acrylverf of een soort lak?

  4. Dag Coen,
    ‘Het lijkt niet overal even dik meer’. Dit zou kunnen wijzen op zeer regelmatig gebruik, waarbij vocht + binnenlijming van het etspapier gedurende langere tijd in het vilt zijn getrokken.
    Een oplossing kan zijn: vilt in bad of onder de douche met warm water flink vochtig maken, dan met echte groene zeep het vilt met de hand inwrijven, draaiende beweging maken. Hierna met ruim warm water uitspoelen, uit laten lekken en afdeppen met een handdoek en vilt te drogen hangen, liefst in een verwarmde ruimte.
    Doe dit 1 keer per jaar en je vilt blijft goed.
    Een andere optie is gewoon nieuw vilt kopen bijvoorbeeld bij van Beek. Een stuk stuk van 30 cm breed kost je niet de kop. https://www.vanbeekart.nl/search/?search_term=Vilt
    Ik gebruik meestal 2 soms drie vellen vilt van 2 mm dikte op de pers voor een prima adruk.
    Succes!

    Beantwoorden
  5. Als het ‘doek’ maar veerkrachtig is. Rubber doek is vaker gebruikt en ik heb ook een etspers gezien waar de eigenaar een tube van rubber van een centimeter dik om de bovenrol had laten spannen. Een vel PVC is niet veerkrachtig, werkt dus niet. Schuimplastic kan wel, maar wordt zeer in elkaar geperst, wat verder afhangt af van de compactheid. Je kan het gebruiken als tweede laag bovenop dun (1 mm) vilt als je platen met veel relief, als een collagraphplaat wilt drukken. Ik vermoed, dat het bij zo’n kleine pers als deze echter niet werkt, omdat de dunne rol helemaal wegzakt in het schuimplastic en er geen grip op heeft. Ik heb geen ervaring met een siliconenmat, maar als het een gladde en niet al te dunne laag is, dan geef ik het een goede kans. Ben benieuwd wat het doet.

    Beantwoorden
    • Dank!
      Ik ga eens kijken waar ik wat materiaal kan vinden om het een en ander uit te proberen. Neopreen zou ook nog kunnen. Ik ga dus op zoek naar iets dat vilt-achtig werkt, maar dat ook makkelijker schoon te maken is. Ik werk tegenwoordig met Cranfield’s Safe Wash. Met wat Dreft, groene zeep e.d. is dat echt zo schoon én ik ben veel blijer met het resultaat dan met mijn ‘oude’ Charbonnel (al is Charbonnel’s Sepia mooier, naar mijn mening). Vilt is lastig snel even te wassen als er onverhoopt inkt op komt.

      Ik ga op onderzoek!

  6. Is het een idee om met papier de druk te verhogen. Bij lino en houtsneden en ook bij loodtekst leg ik er altijd papier of een stapeltje papier bij/op om de druk te verhogen. Dat kun je per vel erbij dan bewerkstelligen. Heb je de goede druk even op twee hoeken een crêpe tapje plakken dat werkt prima. Succes

    Beantwoorden
    • Dank voor je suggestie. Dat heb ik eerder ook gedaan. Het gaat me meer om dat ik benieuwd ben of ik een materiaal kan vinden dat zowel de druk goed kan verdelen als gemakkelijk schoon te maken is en de vorm goed houdt, terwijl het zich ook nog in zekere mate – tijdelijk – rond de etsplaat kan vormen. Ik heb oplossingen gezien met meerdere lagen vilt, maar ook gehoord over rubber doek, tweedehands vanuit de offset.
      Dit trouwens ook in het kader om gewoon opties te hebben. Ik heb etsen geleerd met alle traditionele technieken: plaat roken, spirituslak, polijsten met vilt, drukken met Charbonnelinkt op oliebasis en aquatint in stapjes, zonder echte overgangen. In de loop der jaren ben ik andere materialen gaan gebruiken die volgens dezelfde principes werken, binnen het etsproces, maar beter passen bij mijn werkwijze en stijl. Zo gebruik ik nooit meer spirituslak voor achterkant of afdekken, maar gaat er plakplastic op de achterkant van de plaat en gebruik ik de gewone ‘voorkantlak’ ook voor het afdekken van mijn aquatint. Bijkomend voordeel: je kunt corrigeren zonder de hars vna de aquatint aan te tasten. Verder een oliepotlood voor overgangen en dikke markers voor de zijkanten en andere kleine correcties. Oude principes, nieuwe materialen. Nu dus de beurt aan het vilt, kijken wat daar kan :).

Plaats een reactie