Ongebruikte of nieuwe Monotype-legering wordt schaars, en is moeilijk te vinden.

Daarover is in nieuwsbrief 116 al wat te vinden. De laatste prijsopgave die ik heb voor nieuwe legering, is bij afname van 4.000 kilo legering (10% Sn-15% An ) of meer ongeveer 10 euro. Een investering die onze krachten ver te boven gaat.

Letterschroot is te gebruiken, enkel… daarin is het gehalte Antimoon veel hoger, daarom moet de temperatuur worden verhoogd, en ook ontstaan er gemakkelijk tin-antimoonkristallen aan het oppervlak. Daardoor is het veel moeizamer om in letterverband te gieten.

De handboeken van Monotype geven echter een hele reeks van legeringen aan, die op de gietmachine gebruikt werden. De gehaltes Tin/Antimoon varieren van 4-6 tot 15-25… Meestal werd iets van 10-15 tot 15-20 gebruikt, maar enkel aan de vierkante kerf kunt u niet de gehaltes aflezen. 4% tin – 6% antimoon, dat komt echter overeen met wat in een Linotype werd gebruikt.

Door Linotype-staven te mengen met letterschroot, ongeveer half om half, krijgt men een legering die iets armer is aan antimoon en tin, en die naar mijn ervaring heel goed te gebruiken is voor het gieten in letterverband.

Aan Linotype-lood is heel wat makkelijker te komen, vergeleken met Monotype. En van dat laatste weet je niet precies wat het is. Letterschroot is ook niet in grote hoeveelheden beschikbaar. Mengen met Linotype verdubbelt de beschikbare hoeveelheid. De kwaliteit van de letter die dit oplevert, die doet in hardheid en slijtvastheid niet onder voor ander. De letter is ook in grotere oplagen gebruikt met prima resultaat.

Daarom, Linotype-lood, breng het niet naar de oud-metaalboer, bewaar het, want het kan nog heel wel dienst doen.

John Cornelisse, Enkidu-Pers