Wat is dit?
Ik heb onlangs enkele spullen uit een drukkerij overgenomen. Daarbij kwam ik enkele zaken tegen die ik niet goed thuis kan brengen. Het lijken klemmen waarmee zaken (een zetsel?) bij elkaar gehouden kunnen worden. Het geheel kan uit elkaar geschoven worden en een veer zorgt voor klemming. De pinnen op de langere versies lijken echter te duiden op een systeem. Tevens zaten er een aantal losse onderdelen bij, zie foto.
Wie kan mij vertellen wat het is en of ik hier iets mee kan? En zo niet, wie kan hier wel iets mee?
Dit insluitsysteem heet de Quick-binder; het wordt kort beschreven op pagina 206-207 van het deel “Boekdrukken / Machines, materialen en gereedschappen” uit de welbekende serie bruine boekjes.
Ik gebruik het al vele jaren met groot genoegen, al is het inderdaad het allerfijnst als je diverse pagina’s op hetzelfde formaat op de pers wilt leggen.
Voor mij geen touwtjes meer, niet voor niks staat in bovengenoemd boekje geschreven: “Om het in wezen primitieve gebruik van touw voor het bij elkaar houden van zetsel uit te schakelen, zijn verschillende manieren uitgedacht.” Zo is dat!
Zoals Sander al meldde is dit systeem vooral voor boekendrukkers van belang geweest. Oswald (o.a. de man van de kleurenleer) adviseerde al ruim een eeuw geleden om de boekformaten te standaardiseren. Dan zou je ook een standaard zetspiegelformaat kunnen gebruiken en altijd de – destijds – best leesbare letter kunnen gebruiken. Het beperken tot slechts 3 formaten en 2 lettersoorten zou – naar verluidt – een reductie van de productiekosten van ruim 75% kunnen betekenen. Zijn idee werd weggehoond en we gebruiken nog steeds geen standaardformaten.
.
Bij Boom – Ruigrok, het bedrijf waar ik mijn opleidingen heb genoten, werden deze klemmen alleen gebruikt voor zetsels van de linotype en ludlow regels.
Dit systeem had één niet onbelangrijk voordeel boven een simpel touwtje: je kunt je zetsel met klemmen en al insluiten. Natuurlijk vooral handig voor boekendrukkers, die veel pagina’s met dezelfde afmetingen moesten insluiten. In de meeste andere situaties is een touwtje inderdaad handiger.
Dank voor alle reacties. Dit opbinden vermoedde ik al een beetje maar denk ook dat een pagina touwtje handiger is, deze gebruik ik ook. Die pennetjes zal ik ook niet gebruiken. Wel leuk om dit allemaal weer te weten te komen. Als iemand deze materialen wel echt kan gebruiken moet die zich maar even melden!
meer foto’s van de pennen en de kleine cilinders zouden handig zijn.
De rechthoekige blokjes met de twee pennen kunnen in het zetsel meegebouwd worden en dienen ertoe om grote, te bedrukken vellen bij het drukken op cilinderpersen op hun plaats te houden, ze voorkomen het ‘doorzakken’ van het vel. De twee kleine cilindervormige zijn volgens mij perforatiepunten, die ook weer mee ingebouwd kunnen worden en een gat maken in het te bedrukken vel. Met deze twee laatsten even goedkijken, sommigen stonden net onder letterhoogte en beschadigden de rollen niet, anderen daarentegen moesten gebruikt worden zonder rollen.
Een paginatouwtje is minder omslachtig…
Hiermee werden pagina’s “opgebonden”… Als je hierin zetsel plaatst dan is er geen strak touwtje om, en de letter staat wel wat los…
In deze staven zitten ook veren, en daarmee kan je om alle vier kanten een rand van 1 augustijn pas maken.
Die veren zijn niet al te stevig, en daarom moet je bij het verplaatsen van de pagina enkel het geheel voorzichtig schuiven over een vlakke ondergrond
In plaats van het zetsel met een touwtje ofwel paginakoord op te binden, kunnen deze klemmen gebruikt worden. De grote zet men naast het zetsel met de pinnen omhoog en daarin kan de kleine gekoppeld worden door het uitstekend “blokje” waarin een gaatje zit, over de pin te schuiven. En zo ook aan de andere kant.
Door de veertjes in de klem, kan de klem langer gemaakt worden ofwel exact opmaat van het zetsel in hoogte en breedte.
Je hebt er dus 4 nodig om zetsel op te sluiten, 2 kleine en 2 grote.