De inventarisatie van Nederlandse private presses hieronder bevat de namen, gevolgd door die van de eigenaren, de drukkers of de uitgevers. Ook zijn de jaren van activiteit en de vestigingsplaats opgenomen. In principe zijn private presses opgenomen die op enig moment in de tijd hebben voldaan of voldoen aan meerdere karakteristieken zoals die zijn beschreven in ‘De identiteit van de private press’ (Het ideale boek: honderd jaar private presses in Nederland, 1910–2010. Nijmegen, Vantilt, 2010, p. 8–18). Enkele elementen die deel uitmaken van de identiteit van de private press zijn: een algemeen doel, niet commerciële drijfveren, een eigen drukpers, handpers versus snelpers (of printer, etc.), handgemaakt papier, speciale inkt, specifieke tekstkeuze, een kleine oplage, een getrouwe kring verzamelaars, speciale nadruk op bijzondere vormgeving, individualisme van de onderneming versus samenwerking en assistentie. Andere elementen komen voort uit de behoefte van de private press zelf en hebben directe gevolgen voor de praktijk van de persen: een specifieke eigen naam, een eigen vignet, een eigen lettertype of de publicatie van een letterproef, exclusiviteit van teksten en verantwoording van het fonds in de vorm van een bibliografie.

Persen die onder verschillende namen publiceren, zijn opgenomen onder de meest gebruikte. Roofdrukkers zijn niet opgenomen. De jaren van activiteit zijn gebaseerd op gegevens ontleend aan verschillende online-catalogi: Picarta en de catalogus van Museum Meermanno. Steeds werd het jaartal van de minst en meest recente uitgave van een pers genoteerd. De genoemde vestigingsplaats is de ons laatst bekende. Aan het slot zijn een aantal samenwerkingsverbanden opgesomd en enkele ateliers waar private presses zonder eigen pers terecht konden voor het drukwerk.

Deze lijst pretendeert niet een volledige en foutloze opsomming te geven, maar geeft een indruk van de levendigheid van de private press in Nederland. Wij sporen u aan om – de ongetwijfeld talrijke – addenda en corrigenda aan te dragen ter verwerking op de website. U kunt ze sturen aan redactie@drukwerkindemarge.org.

Ten behoeve van de inventarisatie van private presses in Nederland zijn verschillende digitale en papieren bronnen en ook een aantal kenners geraadpleegd.

Digitale bronnen
De digitale catalogus van Museum Meermanno was bijzonder bruikbaar omdat deze de private presses ontsluit door middel van een signatuur dat aangeeft wat voor materiaal het betreft. De digitale catalogi van het in private presses gespecialiseerde antiquariaat Fokas Holthuis werden eveneens doorgenomen, net als de catalogus op de website van Minotaurus boekwinkel. Wilma Schuhmacher heeft een belangrijke bijdrage geleverd met haar reeks digitale catalogi – die overigens nog niet tot de letter ‘z’ is gevorderd. Voorts is de lijst met inzendingen voor Mooi Marginaal 4 (2008/2009) bekeken, alsmede de website van Stichting Drukwerk in de Marge.

Papieren bronnen
Naast digitale catalogi werden gedrukte bronnen doorgenomen. Een greep hieruit:

• Het vrije boek in onvrije tijd: bibliografie van illegale en clandestiene bellettrie / samenst. Dirk de Jong. Leiden, Sijthoff, 1958.
• Bibliografie van uitgaven der contribuanten / Stichting Drukwerk in de Marge. Woubrugge, Stichting Drukwerk in de Marge, 1977–1979.
• Drukkers in de marge / tekst: Huib van Krimpen en Henk Roozendaal. Amsterdam: Proost en Brandt nv, 1981.
• 10 jaar Stichting Drukwerk in de marge: toelichting bij de tentoonstellingen in het Rijksmuseum Meermanno-Westreenianum/Museum van het Boek en de Koninklijke Bibliotheek, 1 juni-27 juli 1985 / voorw. Clemens de Wolf … et al.; tekst H. van Krimpen … et al.. Den Haag, Rijksmuseum Meermanno-Westreenianum/Museum van het Boek; Koninklijke Bibliotheek, 1985.
• Drukkers in de marge / met een inl. door Ernst Braches; eindred. Rudi Ekkart. Den Haag, Rijksmuseum Meermanno-Westreenianum/Museum van het Boek; Koninklijke Bibliotheek, 1985.
• Nederlandse literatuur in de marge: catalogus van de tentoonstelling gehouden in de expositiezalen van de Koninklijke Bibliotheek, 1 juni-27 juli 1985 / samenst. T. van Deel. ‘s-Gravenhage, Koninklijke Bibliotheek, 1985.
• Van William Morris tot Roswitha Quadflieg: een eeuw private presses / tekst R.E.O. Ekkart. ‘s-Gravenhage, Rijksmuseum Meermanno-Westreenianum/Museum van het Boek, 1985.
• Gedrukt in de marge 1992 / tekst en red. Jan van Gijn. Etten-Leur, Drukkerijmuseum, 1992. Pastei & hoerenjong : 30 drukkers in de marge / samenst. Ronald Rijkse. Middelburg, Zeeuwse Bibliotheek, 1995.
• Uit de kast: tien jaar marginaal drukwerk uit de Koninklijke Bibliotheek / samenst. Kees Thomassen. Den Haag, Koninklijke Bibliotheek, 1995.
• Bibliografie van marginale uitgaven 1981–1994 / samenst. Marieke van Delft en Kees Thomassen. Den Haag, Koninklijke Bibliotheek, 1996.
• Onder de grote stromen: een halve eeuw privé-persen in de provincie Noord-Brabant / Ferrie van Ramele. Etten-Leur, Stichting Grafisch Historisch Centrum, 1996.
• Alphabetical survey of the exhibited work of the members of the Stichting Drukwerk in de Marge as an appendix to the exhibition “Collection Nijkerk” in the Stedelijk Museum in Amsterdam 6 September till 12 October 1997. Amsterdam, Stichting Drukwerk in de Marge, 1997.
• Tot de laatste bout: pleidooi voor behoud van typografisch cultureel erfgoed door margedrukkers / Gerard Post van der Molen. Leiden, Contactgroep Techniek Stichting Drukwerk in de Marge, 1998.
• Lood en oud ijzer: 25 jaar Stichting Drukwerk in de Marge 1975–2000 / eindred. Kees Thomassen. Amsterdam, Stichting Drukwerk in de Marge, 2000.
• De toekomst van ons grafisch verleden / Gerard Post van der Molen. Amsterdam, Stichting Drukwerk in de Marge, 2004.
• Mooi marginaal 2002–2003 : de mooiste Nederlandse en Vlaamse bibliofiele en marginale uitgaven. Haarlem, Stichting Laurens Janszoon Coster, 2004.
• Mooi marginaal 2004–2005: de mooiste Nederlandse en Vlaamse bibliofiele en marginale uitgaven. Haarlem, Stichting Laurens Janszoon Coster, 2006.
• Mooi marginaal 2006–2007: de mooiste Nederlandse en Vlaamse bibliofiele en marginale uitgaven. Haarlem, Stichting Laurens Janszoon Coster, 2008.
• Bulletin Stichting Drukwerk in de Marge, verschillende nummers.
• Nieuwsbrief Stichting Drukwerk in de Marge, verschillende nummers.

Experts
Ten slotte heeft een aantal experts zich over de eerste versie van de lijst gebogen: wijlen Lizanne en Ronald Breugelmans, Jan Keijser, Bubb Kuyper, Gerard Post van der Molen, Nol Sanders, Rickey Tax en Kees Thomassen. Zij hebben ‘t nodige verbeterd en toegevoegd.

Samenstelling
De lijst is samengesteld door Paul van Capelleveen, met hulp van bovengenoemde personen, in eerste instantie voor de website van de Koninklijke Bibliotheek. In maart 2022 is de lijst ‘geadopteerd’ door Drukwerk in de Marge.